Fizik ve biyoloji biliminde bilimsel araştırma ve deney yapılırken, nitel ve nicel gözlem teknikleri uygulanır. İki inceleme yöntemi sayesinde en doğru sonuca ulaşılır. Her birinin kullanıldığı yere göre önemi bulunduğundan, üstünlük açısından farklılık göstermezler.
Gözlem; Bir nesne veya olayın, niteliklerini anlamak amacıyla, dikkatli ve planlı bir şekilde inceleme sürecidir. Gündüz havanın yağmurlu olacağını haberlerden duyan kişi, sabah uyandığında dışarıya bakarak havanın kapalı ve yağmurlu olduğunu duyu organları ve hesaplamalarla anlaması gözlemdir.
Gözlemin Yararları: Araştırma, inceleme isteğini arttırır. Planlı çalışma metoduna alıştırır. Dikkat becerisini güçlendirir. Etkin öğrenme süreçleri geliştirerek, öğrenilen bilginin kalıcı olmasını sağlar.
Nicel gözlem: Nesnel bir sonuç ortaya çıkaran gözlemdir. Ulaşılan bilgilerin geçerliliği kişiye değişmez. Objektif ve güvenilir ölçü araçları kullanılarak yapılır.
1 litre suyun ölçülmesi, çocuğun yaşının kimliğinden okunması, evin katlarının sayılması nicel gözlemdir. Ya da deniz seviyesindeki suyun, normal şartlarda 100 santigrat derecede kaynaması nicel gözlemle elde edilmiş bir bilgidir.
Nitel gözlem: Duyu organlarının kullanılmasıyla yapılır. Ölçme işlemi yapılmadığından, ölçü aracı kullanılmaz. Nitel gözlemde elde edilen sonuçlar kişiden kişiye farklılık gösterebilecek niteliktedir. Bir kişi için hava sıcakken bir başkası için ılık gelebilir. Biri iş yaparken zorlukla karşılaşırken diğeri için kolay gelebilir.
Beş duyu organıyla yapılan bir gözlem olmasından dolayı sonuçlar kişiden kişiye değişkenlik gösterebiliyor. Bardaktan çıkan buharı hissetmek kişiden kişiye değişir. Pırasa yemeğinin lezzeti kişiden kişiye değişkenlik gösterir.